Uit de DoeHoek van Atelier 't Ezeltje

De structuur en de kleur van koeienbot lijken op die van ivoor. Het is heel goed zelf te bewerken en vroeger was het een ware volkskunst om uit bot lepeltjes, servetringen, knopen en andere gebruiksvoorwerpen te maken.

Been is bij uitstek geschikt om bijtringen van te maken, want het heeft precies de juiste hardheid die nodig is als weerstand voor doorkomende kindertandjes. Kinderen gebruiken dit soort bijtringen daarom heel graag.

Als extra kun je er een stukje barnsteen aan toevoegen. Barnsteen is versteende, fossiele hars van bomen. Dit verhardingproces in de natuur is volgens Rudolf Steiner een parallel met de vorming van de melktandjes in de kindermond. Het kan daarom ondersteunend zijn bij het vaak moeizame proces van tanden krijgen.

Materiaal en gereedschap

• Stukje mergpijp, bij voorkeur BD
• IJzerzaag (zaag met zeer fijne vertanding)
• Fijne vijlen
• Fijn en zeer fijn watervast schuurpapier (korrel nr.180 en nr.400, nummer staat achter op het papier)
• Boortje 3,5 mm (ijzerboortje)
• Bankschroef
• Koordje
• Eventueel: stukje barnsteen

Werkwijze

Zoek bij de slager een mergpijpje uit met een mooie vorm en een vaste structuur (bij de gewrichten is het vaak wat te poreus). Leg zonodig aan de slager uit waar je het voor wilt gebruiken.

Kook een lekker soepje van de mergpijp. Verwijder het merg en de vleesresten. De mergpijp is nu klaar voor gebruik, maar is wel een beetje gelig. Als je echt wit been wilt hebben, moet je het mergpijpje zo’n drie maanden in weer en wind buiten laten liggen (op steen, niet in het zand). Daardoor wordt het op natuurlijke wijze gebleekt.

Zet het bot in de bankschroef, doe een stukje karton tussen de bekken om beschadiging te voorkomen. Draai de bankschroef niet te strak aan(!), want anders kan het bot tijdens het bewerken zomaar uiteen spatten.

Zaag met de ijzerzaag een ring van het bot af, zo’n 8-9 mm dik. Vijl alle onregelmatigheden aan binnen- en buitenkant van het bot weg. Rond de randjes een beetje af.

Leg het schuurpapier op een vlakke ondergrond en wrijf de bijtring er met ronddraaiende bewegingen overheen. Gebruik eerst nr.180 papier (fijn) en werk het fijn af met nr.400 papier (zeer fijn). Je kunt desgewenst nat na-polijsten met Ecover schuurmiddel (ecologische Cif/Jif/Vim).

Waarschuwing: gebruik geen electrisch gereedschap om been te bewerken. Het wordt daardoor te heet. Het been kan stuk gaan en zeer onaangenaam gaan ruiken.

Zet de bijtring in de bankschroef en boor heel voorzichtig twee gaatjes in de zijkanten voor het koordje. Spoel de bijtring goed schoon en wrijf hem op.

Als je barnsteen wilt verwerken in de bijtring, kies dan een stukje dat gaaf en zonder barstjes is. (Als je bezorgd bent over inslikken, kun je ook gewoon een stukje barnsteen op of in de kleren van je kindje bevestigen.) Boor een gaatje door het barnsteen. Voorzichtig boren zonder druk uit te oefenen, anders gaat het barnsteen stuk.

Rijg het koordje door de ring en het barnsteen en knoop de uiteinden aaneen.

Je kindje zal je dankbaar zijn voor dit bijzondere stukje speelgoed!

Met medewerking van Atelier ’t Ezeltje (opgeheven in 2005)