Een sprookje van de gebroeders Grimm
Een vertaling van 'Die Wichtelmänner'
Er was eens een schoenmaker, die buiten zijn schuld zo arm was geworden, dat hem tenslotte niets meer overbleef dan leer voor één enkel paar schoenen. Nu sneed hij 's avonds het leer op maat voor de schoenen waar hij de volgende morgen aan wilde werken. En omdat hij een goed geweten had, ging hij rustig naar bed, vertrouwde zich toe aan de goede God en sliep in.
's Morgens, toen hij na zijn morgengebed aan het werk wilde gaan, stonden de twee schoenen daar al helemaal klaar op zijn tafel!
Hij was sprakeloos van verbazing. Hij nam de schoenen in zijn hand om ze zorgvuldiger te bekijken; ze waren zo netjes afgewerkt, dat er geen steekje verkeerd zat, precies zoals een meesterstuk zou moeten zijn.
Al spoedig daarna kwam er een koper binnen en omdat de schoenen hem zo goed bevielen, betaalde hij er meer voor dan gewoonlijk, en voor dat geld kon de schoenmaker leer kopen voor twee paar schoenen.
's Avonds sneed hij ze op maat uit, en de volgende morgen wilde hij met frisse moed ermee aan het werk gaan - maar dat was niet nodig, want toen hij opstond waren ze al klaar, en de kopers bleven ook niet weg; en ze gaven hem zo veel geld, dat hij leer kon inkopen voor vier paar schoenen.
's Morgens vroeg vond hij ook die vier paar klaar staan, en zo ging het steeds maar door; wat hij 's avonds klaar sneed, was de volgende morgen verwerkt, zodat hij spoedig weer een fatsoenlijk levensonderhoud had en tenslotte een welgesteld man werd.
Nu gebeurde het op een avond, kort voor Kerstmis, toen de man weer het snijwerk voor de volgende dag had gedaan, dat hij voor het slapen gaan tegen zijn vrouw zei: "Hoe zou het zijn als we vannacht eens opbleven, om te kijken, wie ons zo'n helpende hand reikt?" De vrouw stemde ermee in, ze stak een lichtje aan, en daarna verborgen zij zich in de hoek van de kamer, achter de kleren die daar hingen, en ze letten goed op.
Toen het middernacht was, kwamen daar twee kleine, aardige, naakte mannetjes, zij gingen aan de tafel van de schoenmaker zitten, haalden alle gesneden stukken leer naar zich toe en begonnen met hun vingertjes zo vaardig te prikken, te naaien, te kloppen, dat de schoenmaker er van verbazing zijn ogen er niet vanaf kon houden. Ze bleven ijverig doorgaan tot alles helemaal afgemaakt was was, en kant en klaar op de tafel stond, en toen sprongen ze vlug weg.
De volgende morgen zei de vrouw: "Die mannetjes hebben ons rijk gemaakt, daarvoor zouden we onze dankbaarheid toch eens moeten tonen. Ze lopen maar zo rond, zonder iets aan hun lijf, ze zullen het wel koud hebben.
Weet je wat? Ik zal een paar hemdjes, een blouse, een vest en een broek naaien, en ook zal ik voor ieder een paar kousen breien. Maak jij er dan voor ieder een paar schoentjes bij." De man zei: "Dat vind ik helemaal goed." En 's avonds, toen ze alles klaar hadden, legden ze de geschenken bij elkaar op de tafel in plaats van het voorgesneden werk, en verstopten zich toen, om te kunnen zien, wat de mannekes daarvan zouden vinden. Om middernacht kwamen ze aangehuppeld, en ze wilden meteen aan het werk beginnen. Echter, toen ze geen voorgesneden leer, maar leuke kleertjes vonden, waren ze eerst verbaasd, maar toen toonden ze zich enorm verheugd. Zo snel als ze konden kleedden ze zich aan, streken de mooie kleertjes glad, en ze zongen:
"Zijn wij geen jongens keurig en fijn?
Waarom zouden we dan nog schoenmaker zijn?"
Toen huppelden zij en dansten en sprongen over stoelen en banken. En ten slotte dansten ze de deur uit. Van nu af aan zijn ze niet meer teruggekomen. Maar het ging de schoenmaker goed, zolang hij leefde, en alles wat hij ondernam, lukte hem.
Vertaling: © www.doehoek.nl/www.antrovista.com
Toelichting voor de volwassenen
In het Duits heten de mannetjes uit dit sprookje ‘Wichtelmänner’, een woord dat zich in dit geval het beste laat vertalen als ‘werkplaatskabouters’. Het betreft in dit verhaal namelijk geen natuurwezens, maar wezens die zich sterk aangetrokken voelen tot ambachtelijk werk.
In iedere werkplaats kan men zulke wezens aantreffen. Ze beleven een grote vreugde aan het werk dat er verricht wordt en nemen er actief aan deel. Menig houtbewerker, kleermaker of schoenmaker zal erkennen dat hij tijdens het werk regelmatig invallen heeft, die ervoor zorgen dat het werk beter verloopt, of die hem behoeden voor ongelukken.
De mens is wakker in het denken, droomt in het voelen en slaapt in het willen. De helpende wezens zijn werkzaam in het gebied van het handelen, van het willen, en worden daarom meestal niet bewust waargenomen. De hulp komt uit het gebied van de slaap - vanuit de nacht, zoals het sprookje zegt.
De schoenmaker en zijn vrouw proberen de helpende wezens bewust waar te nemen en blijven daarom ’s nachts wakker. Dat plan lukt, en ze tonen hun dankbaarheid en compassie aan de mannetjes. Die zijn daar buitengewoon blij mee, voelen zich erdoor bevrijd en lijken daarna verdwenen te zijn.
Echt verdwenen zijn ze echter niet: ze zijn alleen maar weer uit het bewustzijn verdwenen; de kleermaker blijft het goed gaan bij alles wat hij onderneemt.
Dankbaarheid naar de werkplaatskabouters zorgt voor hun bevrijding en voor een blijvende en vruchtbare samenwerking tussen hen en de mens.
© www.doehoek.nl/www.antrovista.com
Een schaduwspel naar een stapelsprookje
Verhalen vertellen | winter
Een verhaal voor de kersttijd
Nienke van Hichtum
Kersttijd | verhalen vertellen
Een kerstverhaal voor de kleintjes
Hermien IJzerman
Verhalen vertellen | Kersttijd
De Ezel, de Beer en de Nachtegaal
Een verhaal voor de lentetijd
voor kinderen van 7 t/m 8 jaar
Lente | verhalen vertellen
Een oudejaarsavondverhaal uit Japan
vanaf 10 jaar
Oud en nieuw | verhalen vertellen | Kersttijd
Een paasverhaal uit Griekenland, vanaf 10 jaar
Maja Muntz-Koundoury
Paastijd | verhalen vertellen
Een kerstverhaal voor kinderen vanaf 8 jaar
Uit: 'Christuslegenden' van Selma Lagerlöf
Kersttijd | verhalen vertellen
Een verhaal voor kleine kinderen
Door Hermien IJzerman
Kersttijd | verhalen vertellen
De Nachtegaal, een paaslegende
Voor kinderen vanaf 7 jaar
Hermien IJzerman
Palmpasenweek | verhalen vertellen | Paastijd